Yer Bilimi, Her yerde!
Mergui Takımadaları
Hint Okyanusu’nun doğu tarafında, Andaman Denizi’nde bulunan Mergui Takımadaları, 800'den fazla adadan oluşan seyrek nüfuslu bir bölgedir. Birçoğu mercan resifleriyle çevrili olup, dünya genelinde dalgıçların bitki ve hayvan çeşitliliğini keyifle deneyimlemek için ziyaret ettiği önemli bir turizm merkezidir. Landsat 5 görüntüleri, karadan okyanusa doğru akan ve adalar arasında yayılan tortuları (sediment/çökelme) göstermektedir. Deniz bilimciler, ormansızlaşma ve tarım gelişiminin yanı sıra zararlı alg patlamalarına yol açan ve mercan resiflerini tahrip eden tortu akıntılarını gözlemleyerek kıyı genişlemesini izliyorlar.
Sacramento Nehri Vadisi’ndeki Sulak Alan Ekolojisi
Her yıl, göçmen kuşlar kış habitatlarından yaz üreme alanlarına binlerce mil yolculuk ederler. En sıradışı olanı Antarktika’dan Arktik’e geri dönen Kuzey Sumrusudur. Yılda toplam 12.000 mil yol alır. Bu yıllık göçler tehlikeli olabilir ve bu yolculuk sırasında hayatta kalmalarının anahtarı sulak alanlardır. Sulak alan, suyla kaplı olan, bitki örtüsü ve su bitkileri içeren bir ekosistemdir. Besin ve barınak sağlar. Kaliforniya’nın Sacramento Nehri Vadisi’nde, pirinç yetiştirilen yukarıdaki bu bölge tarım tarafından domine edilir. Aralık 2018 tarihli bu Landsat 8 görüntüsündeki kare şekiller tarlaları ifade eder. Pirinç yetiştirmek çok fazla su gerekir, bu nedenle her yaz bu pirinç tarlaları suyla doldurulur (mavi bölgeler). Bu durum bölgeden geçen kuşlar için uygun bir habitat oluşturur ve böylece başarılı bir göç için daha yüksek şansları olur. Bilim adamları, doğal kaynak yöneticileri, koruma uzmanları ve tarım endüstrisi, kuş göçlerini, su ve habitatın kullanılabilirliğini ve büyüme sezonunun ilerlemesini izlemek ve takip etmek için uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerini kullanırlar.
Şili’deki Lityum Havuzları
Elektronik bir çağda yaşıyoruz, bu nedenle pillerin günlük yaşamda bir gereklilik olduğunu düşünüyoruz. Bir pilin çalışmasını sağlayan maddenin nereden geldiğini hiç merak ettiniz mi? Landsat 8 uydusu, Kasım 2018'de Şili’de lityumun işlendiği buharlaşma havuzlarını görüntüledi. Lityum, şarj edilebilir pillerde ana bileşen olan bir kimyasaldır ve elektrikli araçlar, dizüstü bilgisayarlar, cep telefonları ve diğer cihazlarda yaygın olarak kullanılır. Lityum, Şili çölündeki yeraltında doğal olarak bulunur. Tuzlu su çözeltisi yeraltından çıkarılır ve bu havuzlara pompalanır. Zamanla, güneş ve rüzgar suyu buharlaştırır ve lityum ile diğer tuzları geride bırakır. Havuzlardaki farklı renkler, su içindeki lityum ve tuzların farklı konsantrasyonlarından kaynaklanır. Açık mavi renk daha yüksek lityum konsantrasyonları içerir. Lityum madenleri, yerel sakinlere ve bakır madenleri de dahil olmak üzere diğer kullanıcılara su sağlayan kaynaklardan su tüketir. Eğer lityum talebi artmaya devam ederse, bu durum su kaynaklarında yetersizlik sorunlarına yol açabilir.
Brezilya’daki Demir Madeni
Brezilya’nın Carajás Dağları’nın en büyük madenlerinden birinin görüntüsü (Serra dos Carajás) olan Serra Norte kompleksi. Basamaklı görünüm, her seferde bir katmanın kazılması sonucu oluşur. 2013 yılına ait bir çalışmaya göre, Serra Norte’nin ana çukurlarında madencilik yoluyla 1.2 milyar ton yüksek kaliteli demir cevheri üretilmiştir. Landsat 8 tarafından 16 Temmuz 2018 tarihinde görüntülenen maden, kırmızı-kahverengi toprakları belirgin bir şekilde çevreleyen Carajás Milli Ormanı’nın yeşil alanlarıyla bir tezat oluşturuyor. Carajás Dağları’ndaki çoğu metal cevheri, yerkürenin en eski dönemlerine dayanan kayaç bölgelerinde bulunur. Bilim adamları madenciliğin dünyanın en büyük tropikal ormanı olan Amazon’daki ormansızlaşmayı (deforestation) nasıl etkilediğini daha iyi değerlendirmek için çalışmışlardır. Çünkü mineral üretimi Brezilya ekonomisi için giderek daha fazla önem taşımaktadır.
Güney Dakota Dolu Zararı
2017 yılı 22–24 Haziran tarihleri arasında sabah saatlerinde merkezi ve doğu Güney Dakota’dan güneybatı Minnesota’ın içine doğru hareket eden yoğun bir fırtına sistemi, rüzgar ve dolunun neden olduğu bir yıkım izi bıraktı. En çok etkilenen bölgelerden biri Castlewood, Güney Dakota idi. Burada rüzgar hızı saatte 140 km’ye kadar ulaştı ve golf topu büyüklüğünde dolu yağdı. Castlewood’da dolu pencereleri kırdı ve evlerin dış kaplamalarında delikler açtı. Çevresindeki tarım arazisi ise ciddi şekilde hasar gördü. Bu renkli görüntüde (false color) Castlewood bölgesi (görüntünün sol üst kısmı) ve doğu ve güneydeki diğer bölgelerde, selden etkilenmiş olan tarım alanları açık renkle görülmektedir. Bu görüntü, yıkıcı fırtınadan 15 gün sonra, 7 Temmuz 2017 tarihinde Landsat 8 üzerindeki Operasyonel Arazi Görüntüleyicisi ile oluşturuldu. Bu tür görüntüler, çiftçiler tarafından kullanıldığı gibi federal ve özel sigorta şirketleri tarafından da kullanılıyor ve ekin zararının derecesini ve etkisini belirlemek için belgelemeye yardımcı oluyor.
Sansha Körfezi’nde Su Ürünleri Yetiştiriciliği
Su ürünleri yetiştiriciliği bir anlamda deniz çiftçiliği anlamına gelir. Çin, dünya su ürünleri yetiştiriciliğinin neredeyse üçte ikisini oluşturur ve Çin’in balık yetiştiricileri M.Ö. 500'den beri yiyecek üretim süreçlerini geliştirmişlerdir. Güneydoğu Çin’deki Sansha Körfezi, özellikle Qingshan Adası çevresinde sarıağız balığının (yellow croaker) yetiştirilmesi için dünyanın en verimli ve yoğun bölgelerinden biri haline gelmiştir. Yaklaşık yirmi yıl önce (Çin’in deniz ürünleri yönetimi taahhüdünden önce) bu sarıağız türünün soyu neredeyse tükenmişti. 8 Nisan 2017 tarihinde toplanan Landsat 8 görüntüsünde, kıyıya yakın objelerin daha açık renkli kafeslerin olduğu ve daha koyu renkli objelerin ise su altı halatları boyunca yetiştirilen algler olduğu görülüyor. Bu durum, karasal alanlardaki hayvan yetiştirme alanları üzerindeki hayvan yemleri ile benzerdir. Deniz biyologları, yiyecek üretimi araştırmacıları ve çiftlik yöneticileri, su ürünleri yetiştiriciliği ile birlikte gıda temini zorluklarına yanıt vermek için dünya genelinde artık daha fazla talep görmektedirler.
Sibirya’da Ateş ve Buz
Sibirya’daki bu donmuş topraklar, göller ve nehirler arasında çok sayıda yangın (turuncu ve kırmızı alanlar) olmuş ve uzaydan görülebilen duman sütunları oluşmuştur. 2019 yılı Nisan ayında Landsat 8 uydusundan yakalanan bu görüntüler, yaban yangını kuruluşlarına ve ilk müdahale ekiplerine, yangının yayılımını izlemek ve yaşamı, mülkiyeti korumak için dumandan görülemeyen alanlara bakmaları için yardımcı olmuştur. Yangın tespiti için uydu görüntülerinin kullanılması, kuruluşların yeni yangınları tespit etmesine olanak tanır. Yangınların büyümeden ve kontrolsüz hale gelmeden önce, erken teşhis edilmelerine yardımcı olur. Görüntüde donmuş göller ve nehir arasındaki yanık izlerini görebilirsiniz. Bu, daha önce yanmış olan bir alan olup, siyah toprağa yol açmıştır. Bu bilgi, yangınların davranışını ve yangın sonrası bitki gelişimini inceleyen bilim adamları tarafından kullanılabilir. Acil müdahale ekipleri, insanları güvende tutmak için karadaki yangın söndürücüleri nereye ve ne zaman göndermeleri gerektiğini belirlemek ve yangınların ilerleyişini izlemek için bu görüntüleri kullanabilirler.
Larsen C Buz Kütlesi (Shelf)
Larsen C buz kütlesinden ayrılan Antarktika’daki bir buz dağının termal desenini gösterir. Eylül 2017 tarihli bu görüntüyü yakalayan Landsat 8 uydusu, nesnelerin sıcaklığını hesaplamak için termal kızılötesi bir sensöre sahiptir. Daha kalın buzlar daha soğuk bir sinyale (beyaz ve açık mavi) sahiptir ve daha ince buzlar daha sıcak bir sinyale (pembe ve sarı) sahiptir. Bilim adamları, bu bilgiyi sıcaklıkların artışı, okyanus akıntıları ve fırtına dalgalanmaları nedeniyle buzun nasıl değiştiğini incelemek için kullanırlar. Ancak son yıllarda buzun (kalınlığının) güçlü olmaması yavruları için buz üzerinde üreme yapmaları gereken penguenlere sorunlar yaratmıştır.
Mississippi Nehrinde Sel
2019 yılı 22–24 Şubat döneminde, Tennessee’nin Memphis (yukarıda) ve Arkansas’ın Tunica (aşağıda) arasındaki nehir kesiminde yoğun fırtınalar büyük sellere neden oldu. Bu renkli görüntü, (false color) 25 Şubat 2019 tarihinde Landsat 8 üzerindeki Operasyonel Arazi Görüntüleyicisi tarafından elde edildi ve nehirdeki selden kaynaklanan genişlikler çok açıktır. Görüntüde diğer selden etkilenen bölgeler arasında Arkabutla Gölü, Coldwater Nehri üzerindeki bir gölet (sağ alt) ve Phillips Bayou (sol orta) bulunur. Görüntüde sel suları mavi olarak görünürken, bitki örtüsü yeşil ve çıplak zemin kahverengidir. Bu görüntüdeki bilgi, selden etkilenen alanları belgelemek, zararı değerlendirmek ve zaten doymuş topraklar, ek yağış ve yukarıdaki kar erimesi nedeniyle muhtemelen gerçekleşecek gelecekteki seller için hazırlık yapılması için hidrologlar, planlayıcılar, sigorta şirketleri ve afet yardım kuruluşları için kullanışlıdır.
Nijer Deltası
Nijer Nehri’nin iç deltası, Afrika’da 1 milyondan fazla insan için balıkçılık, otlak ve tarım kaynakları sağlar. Bu Landsat 8 görüntüsünde, Sahra Çölü’nün güneyinde yer alan delta, canlı yeşil tonlarda görülmektedir. Bölge, Eylül’den Aralık’a kadar mevsimsel olarak su altında kalır. Bu durum tropikal kaynak bölgelerinden gelen yağmurun delta içlerine girmesi nedeniyle olur. Delta, göç eden kuşlar için çeşitli bir yaşam alanı sunar ve birçok yerli ve nesli tükenmekte olan bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapar. Su kaynakları yöneticileri ve ekosistem araştırmacıları, sulama projelerinin genişlemesini ve azalan yağış örüntülerini de içerecek şekilde bölgeye yönelik tehditleri izliyorlar. Landsat görüntüleri, ekosistemlere, balıkçılığa, otlaklara ve tarım alanlarına zarar veren sel durumlarını tahmin etmeye olanak sağlayarak, sınırlı su kaynaklarını yönetme konusunda bilinçli kararlar almayı mümkün kılar.
Teksas’taki Rockhouse Yangını
2011 yılının ilkbahar ve yazında, eyalet genelinde bir yıldan fazla süren kurak koşullardan sonra, Teksas yüzlerce orman yangınından etkilendi. Rockhouse Yangını, yaklaşık bir ay sürdü ve bu süreçte Davis Dağları ve Teksas’ın batı bölgelerindeki 300.000 dönüm araziyi yaktı. Ft. Davis’de onlarca ev yandı, ayrıca Davis Dağı Ulusal Parkı’nın bazı bölümleri dahil olmak üzere çevredeki çayırlar ve ormanlık araziler tahrip oldu. Bu Landsat 5 görüntüsünde, yanmış alanlarının farklı tonlar halinde olduğu ve en koyu renklilerin en yoğun yanık alanları olduğu görülüyor. Yanmamış bitki örtüsü yeşil renktedir. Orman bilimcileri, bu tür Landsat görüntülerini yanma yoğunluğunu belirlemek için kullanır ve bu durum yenileme çabalarını etkiler. Yerbilimciler, toprak kayma potansiyelini tahmin etmek için böyle görüntüleri kullanabilir.
Erie Gölü’nde Alg Patlaması
Alg gelişimi, hem doğal yaşama hem de insanlara zararlı olabilen toksinler üretebilir. Bu Landsat 8 görüntüsünde gösterilen turkuaz renkli algler, Temmuz 2017'nin başlarında oluşmaya başladı ve Ağustos ayında Erie Gölü’nün çoğunluğuna yayıldı. Algler, tarımsal akıntılar, endüstriyel kirlilik ve kanalizasyon gibi fazladan besin maddeleri ile doğrudan ilişkilendirilebilir. Landsat görüntüleri yıllarca tatlı ve okyanus sularında algleri izlemek için kullanılmıştır, bu da bilim adamlarına bu tür gelişimlerin meydana gelme olasılığını tahmin etme ve riskleri değerlendirme olanağı tanır. Uzaktan algılama, su kalitesini izlemek için dünya genelinde su kaynakları yöneticilerine su kirliliğini tanımlama, kuraklığı izleme ve arazi örtüsü değişikliğinin etkisini belirleme konusunda yardımcı olur.
Landsat Uyduları ile Dünya’yı İzleme
Uzaktan algılama, Dünya’yı birçok perspektiften inceleme imkanı sağlar. Bilim ve mühendisliğin birleşimi, gezegenimizin sisteminin nasıl işlediği hakkındaki bilgilerimizi artırmıştır. Landsat platformlarındaki gibi uydu sensörleri, karasal sensörleri tamamlar. Jeofizik, okyanus bilimi ve jeoloji gibi yer bilimi disiplinleri, Landsat’ın güvenilir bilgiler sağladığı birçok inceleme alanından sadece birkaçıdır.
İlk Landsat uydusu 1972 yılında fırlatıldığından beri, bu misyon, değişen manzaralarımızın benzersiz ve değerli bir kaydını sağlayan ve yaşamlarımız ve geçimimiz için birçok pratik kullanıma sahip olan ulusal altyapımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir.
Ücretsiz Veri
Landsat serisi uydular, Landsat 9 ile devam edecek şekilde, yaklaşık 50 yıldır küresel arazi yüzeyinin güvenilir, tutarlı ve tarafsız gözlemlerini toplamıştır. ABD Jeolojik Araştırma Kurumu (USGS), Landsat görüntülerinin bir arşivini bulundurur. 2008 yılında USGS, arşivi herkesin çevrimiçi olarak ücretsiz olarak arayabileceği, göz atabileceği ve indirebileceği şekilde halka açmıştır.
Bir Pikselin Gücü
Landsat, görünür ve kızılötesi spektrumun hem yansıtılan hem de yayılan ışık enerjisini ölçerek değerli bilgiler sağlar.
Bu bilgi, 30 metrelik bir alan üzerinde alınır ve bir piksel halinde dijital olarak kaydedilir. Landsat pikselleri bir beyzbol sahası büyüklüğündedir. Pikselden piksele Landsat görüntüleri, zaman içinde topraklarımızı, şehirlerimizi ve doğal kaynaklarımızı etkili bir şekilde yönetmek için gerekli ölçekte veri sağlamak için bir araya getirilir.
Yeni uydu serisinin başlatılmasıyla, Landsat 9, insan hayatını sürdürmek için gereken arazi kaynaklarını izleme, anlama ve yönetmede Landsat’ın kritik rolünü sürdürmeye devam edecektir.
Uygun Uydu Kullanımı
Dünya çapındaki arazi kullanımı daha önce hiç olmadığı kadar hızlı değişiyor. Bu durumun büyük sonuçları olacaktır. Landsat, arazi kullanımındaki değişiklikleri tespit etmek, izlemek ve anlamak için gereken verileri toplar. Arazi ve su kaynaklarımızı sürdürülebilir bir şekilde yönetmek için ( Dünya üzerindeki yaşam için çok önemlidir) bu verilerin iyi haritalandırılması gereklidir.
Dünya Gözlemleri ile Yer Bilimlerini Anlama ve İşbirliği
Yerbilimi, herkes için ve her yerde!
Yer Bilimciler, tüm kürelerin etkileşim gösterdiği yer olan Dünya’nın tüm yönlerini inceler: litosfer, atmosfer, hidrosfer, krüyosfer ve biosfer. Herkes çevremizdeki Dünya’yı birkaç duyusuyla gözlemleyebilir. Landsat gibi Dünya gözlem uyduları, güzel ve değişen gezegenimizi izlememize yardımcı olan duyularımızı genişletir.
Dünya Gözlemi İçin Bir Vizyon
Elli üç yıl önce Amerikan İçişleri Bakanı Stewart Udall, “Dünya yörüngesindeki uydulardan Dünya’nın doğal kaynakları hakkında bilgi toplamayı amaçlayan bir programı oluşturma” vizyonunu duyurdu. 1972'den beri Landsat serisi uydular, gezegenimiz üzerinde bizi korumuştur. Landsat’ın 47 yıl boyunca biriken görüntüleri, Dünya’nın değişen manzaralarını belgelemek için dünya çapında yer bilimcilerin kullanımına sunulmuştur.
Herkes için Erişim
Landsat verileri, çok çeşitli basit ve karmaşık araçlarla birlekte birden fazla platformda harita uygulamaları ile bazı mekansal analizlerin temeli olarak kullanılır. Akıllı telefonu olan herkes kendi konumunun görüntülerini görebilir. Veri kullanıcıları, bir rotayı bir görüntü tabanına ekleyebilir. Vatandaş bilimi uygulamaları, herkesin görüntü tabanlı Dünya gözlemleri yapmasına olanak tanır. Yerel veya uzak bir çevrenin durumunu yakalamak ve bir aydan neredeyse yarım yüzyıla kadar süren değişimleri görmek için kullanılabilir.
Topluma Sağladığı Faydalar
Bugünün gelişmiş coğrafi bilgi sistemleri, görüntü işleme yazılımları ve bulut bilişim ile birleştirilen Landsat verileri, bireysel kullanıcıları ve araştırma ekiplerini Dünya analizi için gereken görüntüyü işlemelerine olanak tanır. Tek bir yerin arşivlenmiş birçok görüntüsü artık kolayca elde edilebilir ve zaman içindeki arazi yüzeyi değişiklikleri analiz edilebilir. Analize Hazır Veri (Analysis Ready Data), ortak bir yansıma modeline ayarlanmış, zamanlı bir veri küpü sunar. Bu, kullanıcının doğal kaynak yönetimi, tarım, felaket yönetimi (örneğin yangın, sel, kuraklık), endüstri, ormancılık, insan sağlığı, iklim, enerji, kentsel büyüme ve ekosistemler ve biyoçeşitlilik gibi bir ilgi alanının tümünde, zaman içinde arazi örtüsünü veya arazi kullanımı koşullarını görmesini sağlar. Tüm bu alanlar, topluma hizmet edebilecek coğrafi kariyer fırsatları sunar.
Ulusal Konsorsiyum
AmericaView Nedir?
AmericaView, uzaktan algılama verileri ve teknolojisinin geniş çapta kullanımını destekleyen üniversite tabanlı ve devlet tarafından uygulanan bir konsorsiyumdur ve bunu eğitim ve dışa açıklık, işgücü geliştirme, uygulamalı araştırma ve kamu ve özel sektöre teknoloji transferi yoluyla yapmaktadır.
AmericaView Ne Yapar?
• Mevcut işgücünün mekansal becerilerini güçlendirir.
• Yüksek büyüme gösteren mekansal sektör için nitelikli çalışanları hazırlar.
• Mekansal alanda temsil edilmeyen gruplar için eğitim sağlar.
• Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Sanat ve Matematik (STEM) eğitimini güçlendirmek için müfredat malzemeleri sunar.
• Öğretmenlere eğitim standartlarını karşılama konusunda yardımcı olur.
• Uzaktan algılama görüntülerine, verilere, uygulamalara ve bilgiye erişimi kolaylaştırır.
•Bilgiyi; Karar vericiler, arazi kullanım planlayıcıları, tarım üreticileri, su kalitesi uzmanları, doğal kaynak yöneticileri, araştırmacılar, öğretmenler ve öğrenciler gibi yerel ve ulusal son kullanıcılara ulaştırır.
• Felaket sonrası kurtarma için güncel uzaktan algılama verileri ve analizi sunar, harita desteği sağar.
• Doğal kaynak yönetimi için uygulamalı araştırmalar yapar.
• Su mevcudiyeti ve kalitesi konularını anlaşılır kılar.
• Tarımsal zorlukları ve fırsatları tanımlar.
Dünya Gözlemi Günü Nedir?
Dünya Gözlemi Günü (EOD), ABD Jeolojik Araştırma Kurumu (USGS) ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) işbirliğiyle gerçekleştirilen ve Landsat misyonunu kutlamak için AmericaView tarafından desteklenen bir STEM etkinliğidir.
EOD, öğrencilere Coğrafya ve Dünya gözlemlerini dinamik bir şekilde, uzaktan algılama bilimi ve teknoloji araçlarını kullanarak tanıtır. Uydular tarafından yakalanan Dünya güzelliklerinin tadını çıkarın ve Dünya’nın en karmaşık sorunlarından bazılarını çözmek için kullanılan görüntüleri keşfedin. Dünya’nın tüm coğrafi bilgisini parmaklarınızın ucunda hayal edin. EOD ayrıca mekansal teknolojideki potansiyel kariyerleri de vurgular.
EOD web sitesi (www.americaview.org/earth-observation-day), öğrencilere, ücretsiz uzaktan algılama görüntülerinin kullanımı ve analizi konusunda bilgiler sunar. Ücretsiz mekansal yazılım egzersizleri, ek materyaller ve etkileşimli oyunlar içerir.
Eğitmenler için Bazı Kaynaklar
NASA Landsat Kaynakları:
USGS Landsat Kaynakları:
AmericaView Eğitim Kaynakları:
Yerbilimi Kaynakları:
NASA Dünya Gözlemi Sitesi:
Diğer yazılarıma ulaşmak için:
